Romantyzm

1. Pojęcia i wstęp 
   • Podłoże filozoficzne
   • Cechy poetyki romantycznej
   • bohater romantyczny
   • Kult artysty
2. Przykłady utworów zagranicznych
3. Sylwetka Mickiewicza (!!!UWAGA DŁUGI PLIK!!!)
   • Oda do młodości
   • Ballady i romanse
   • Dziady cz.II
   • Dziady cz.IV
   • Sonety krymskie
   • Konrad Wallenrod
   • Dziady cz.III
   • Pan Tadeusz
   • Najważniejsze wiersze liryczne
   • Znaczenie Mickiewicza
4. Sylwetka Juliusza Słowackiego
   • Kordian
   • Grób Aganemnona
   • Hymn o zachodzie słońca
   • Testament mój
   • Beniowski
5. Sylwetka Zygmunta Krasickiego
   • Nie-Boska Komedia
6. Sylwetka Cypriana Kamila Norwida
   • Coś ty Atenom zrobił Sokratesie
   • Promethidion
   • Bema pamięci żałobny rapsod
   • Do obywatela Johna Brown
   • Fortepian Szopena
   • W Weronie
7. Przykładowy test

Ostatnio wprowadzono poprawki dnia

08-03-98

  Pojęcia i wstęp
 

Romantyzm polski określa się jako epokę trwajacą od 1822 (wydanie "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza) do 1864 roku (klęska powstania styczniowego).
Z tą epoką wiążą się takie pojęcia jak:

• Romantyczny bunt- jest to bunt przeciwko filozofii oświeceniowej (empiryzmowi i racjonalizmowi). Odrzucenie emiryzmu jako narzędzia poznania świata i odrzucenie klasycyzmu w sztuce.
• Irracjonalizm- przekonanie, że świat nie ma materialnego charakteru, więc nie można go poznać poprzez rozum. Przypisywanie stanom szaleństwa możliwości poznawczych (często lepszych od innych). Szaleństwo jako stan, zostaje nobilitowany.
• mistycyzm- wiara, że istnieje świat pozazmysłowy i niektórzy ludzie mają możliwość kontaktowania się z nim.
• indywidualizm- pojęcie to wiąże się z Heiglem, który wyjaśnił rolę jednostek w historii ludzkości.

Tak więc widać, że romantyzm miał być (i był) epoką ludzi żyjących według własnych, indywidualnych kryteriów.

Cechy poetyki romantycznej:

• opozycja do poetyki klasycznej i odrzucenie wszelkich zasad
• poeta jest indywidualnocią, jest wolny, niczym nie ograniczony, nie ma reguł, według jakich ma tworzyć.
• najważniejsza jest oryginalnoć
• twórca nie będzie odtwarzał, ale tworzył- akt kreacji dzieła
• odrzuca się regułę trzech jednoci w dramacie
• złamanie podziału gatunków literackich
• pojawia się tzw. synkretyzm rodzajowy i gatunkowy, tzn. utwory należą do epiki i liryki lub dramatu. Może się także zdarzyć, że w jednym utworze znajduje się wiele gatunków. Przykładem może być: ballada,  powieść poetycka.
• utwory romantyczne cechuje fantastyka, wizyjność- sceny nadnaturalne
• romantycy czerpali swoją inspirację z legend, podań ludowych
• zainteresowanie Orientem- kulturą wschodnią (Grecja, Libia, Jerozolima, Egipt)
• występowanie przyrody- natura jest przedstawiona jako siła dzika, potężna, pełna grozy, przerażająca. Ulubionymi opisami romantyków były burze, przepaście, wihury
• zainteresowanie się historią- opis przeróżnych ruin, grobowców, miast i innych pamiątek przeszłości (np. umieszczenie akcji w średniowieczu)
• kult Shakespere'a- uwielbiano Shakespere'a za to co zrobił z dramatem, dużo cech jego postaci jest w bohaterach romantycznych, albo bohaterowie czytują jego dzieła.

Bohater romantyczny:

• wielka indywidualność
• stojący na szczycie świata
• samotny, często z własnego wyboru
• gardzi ludźmi i światem, który go nie rozumie
• kieruje się uczuciami (nie koniecznie pozytywnymi)
• często ma na sumieniu jakąś zbrodnię (nie odczuwa winy)
• postać bardzo tajemnicza, losy jego są zagmatwane lub niekompletnie przedstawione
• bohater często jest artystą
• szalony na pograniczu norm społecznych lub pijak
• młodo umiera
• nie ma rodziny

Mit artysty i aktu kreacji twórczej:

• artysta to osobnik nadmiernie uczuciowy, nerwowy, rozhisterowany, egzaltowany
• wypowiada wojnę życiowej rutynie, boi się trywialnej rzeczywistości
• buntuje się [rzeciw obowiązującej hierarhii wartości
• cierpi z powodu prawdziwych lub urojonych problemów
• artysta nie jest rzemieślnikiem, ani wykładowcą, nauczycielem społeczeństwa
• jest kreatorem, rewalatorem prawd najwyższych, zdolnym do mistycznych uniesień
• to profeta i wieszcz
• talent to boska moc tworzenia, twórczy szał (od Platona)
• Fr. Schelgel głosił pogląd o boskiej mocy artysty, który emanując boskość, staje się pośrednikiem między światem a absolutem
• zdolność poetycka pozwala komunikować się z zaświatem, otwiera przed artystą niezbadane i niedostępne tajemnice bytu, przybliża do rozwiązania zagadki istnienia
• zdolność poetycka okupiona jest straszliwą ceną, obłędem, chorobą psychiczną lub (co może być gorsze) osamotnieniem, wyocowaniem
• cena za geniusz jest wysoka- artysta umiera młodo, popełnia samobójstwo, ale jego "za grobem zwycięstwo". Geniusze umierają, ale ich sztuka żyje
• geniusz pozwala odryć prawdy i tajemnice zakryte dotąd przed tymi, którzy usiłowali wyjaśnić sens bytu za pomocą tradycyjnego narzędzia- rozumu
• poznanie ni ma charakteru untelektualnego
• sztuka staje się najwyższą formą poznania, gdyż geniusz sięga tam, "gdzie wzrok nie sięga"